Dłutowanie zęba to zabieg chirurgiczny, który budzi sporo obaw wśród pacjentów – głównie ze względu na swoją nazwę i skojarzenia z inwazyjnością. W rzeczywistości jest to standardowa procedura wykonywana w gabinetach stomatologicznych, której celem jest bezpieczne i skuteczne usunięcie zęba, którego nie da się wyrwać metodą tradycyjną. W artykule wyjaśniam, na czym polega dłutowanie zęba, w jakich przypadkach się je stosuje, jak przebiega zabieg i jak wygląda rekonwalescencja po jego przeprowadzeniu.
Na czym polega dłutowanie zęba?
Dłutowanie zęba (inaczej: ekstrakcja chirurgiczna) to procedura usunięcia zęba przy pomocy specjalistycznych narzędzi chirurgicznych, takich jak dłuto i młotek lub mikrosilnik. Zabieg ten różni się od klasycznego usuwania zęba (czyli tzw. ekstrakcji prostych), ponieważ wymaga chirurgicznego odsłonięcia zęba i często również usunięcia fragmentu kości, która utrudnia jego wydobycie.
Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, co oznacza, że pacjent nie odczuwa bólu, a jedynie niewielki nacisk i drgania podczas pracy lekarza. W przypadkach bardziej skomplikowanych, szczególnie u pacjentów z silnym lękiem, możliwe jest także zastosowanie sedacji lub zabiegu w narkozie.
Dłutowanie zęba pozwala usunąć ząb trudny do uchwycenia kleszczami – np. gdy jest złamany, zatrzymany w kości lub mocno zakrzywiony, a także w sytuacjach, gdy ryzyko uszkodzenia otaczających struktur anatomicznych (np. nerwu, zatoki szczękowej) jest zbyt duże przy klasycznym podejściu.
W jakich sytuacjach stosuje się dłutowanie?
Dłutowanie wykonuje się wtedy, gdy klasyczna ekstrakcja okazuje się niewystarczająca lub zbyt ryzykowna. Decyzję o konieczności zabiegu podejmują dentyści Gliwice na podstawie badania klinicznego i diagnostyki radiologicznej – najczęściej zdjęcia pantomograficznego lub tomografii CBCT.
Do najczęstszych wskazań do dłutowania należą:
- Zęby zatrzymane, czyli takie, które nie wyrżnęły się całkowicie i pozostały w kości (najczęściej dotyczy ósemek),
- Zęby złamane poddziąsłowo, których nie można uchwycić kleszczami,
- Korzenie zębów, pozostałe po wcześniej przeprowadzonej, niepełnej ekstrakcji,
- Zęby z nietypową anatomią, np. zakrzywionymi lub rozgałęzionymi korzeniami,
- Zęby objęte zmianami zapalnymi lub torbielami, które wymagają jednoczesnego oczyszczenia pola zabiegowego.
Zabieg dłutowania może być również konieczny w ramach przygotowania do leczenia ortodontycznego lub protetycznego, zwłaszcza gdy obecność danego zęba utrudnia dalsze leczenie.
Jak przebiega zabieg dłutowania zęba?
Dłutowanie zęba to procedura przeprowadzana w warunkach aseptycznych, zwykle w gabinecie chirurgii stomatologicznej. Pacjent jest znieczulany miejscowo, a w razie potrzeby poddany także sedacji farmakologicznej.
Zabieg rozpoczyna się od nacięcia dziąsła i odpreparowania płata śluzówkowo-okostnowego, co pozwala na uzyskanie dostępu do kości. W kolejnym etapie lekarz usuwa fragment kości otaczającej ząb – ręcznie, przy użyciu dłuta i młotka lub mechanicznie, z użyciem wiertła chirurgicznego.
Po odsłonięciu zęba lub jego pozostałości, chirurg oddziela go od kości i usuwa w całości lub w częściach. Jeśli zachodzi taka potrzeba, oczyszcza również okolicę z ziarniny zapalnej lub torbieli. Po usunięciu zęba rana jest przemywana, a następnie zszywana chirurgicznie, aby przyspieszyć gojenie.
Cały zabieg trwa zazwyczaj od 20 minut do godziny, w zależności od stopnia skomplikowania przypadku.
Jak wygląda gojenie po dłutowaniu zęba?
Gojenie po dłutowaniu zęba przebiega nieco dłużej i intensywniej niż po klasycznej ekstrakcji. Bezpośrednio po zabiegu może wystąpić:
- obrzęk policzka, który utrzymuje się zwykle 2–3 dni,
- ból o umiarkowanym nasileniu, łagodzony lekami przeciwbólowymi,
- trudności w szerokim otwieraniu ust (szczękościsk),
- krwawienie lub sączenie się rany w pierwszych godzinach po zabiegu.
Pełne gojenie tkanek trwa zwykle około 7–14 dni. W tym czasie ważne jest przestrzeganie zaleceń pozabiegowych: unikanie wysiłku fizycznego, palenia papierosów, spożywania gorących potraw i napojów, a także delikatna higiena jamy ustnej wokół miejsca zabiegowego.
Po kilku dniach pacjent powinien zgłosić się na wizytę kontrolną oraz ewentualne usunięcie szwów. W niektórych przypadkach lekarz może również zalecić dodatkową farmakoterapię – np. antybiotyk lub leki przeciwzapalne.
Czy dłutowanie zęba jest bezpieczne?
Dłutowanie zęba to zabieg bezpieczny, o ile jest wykonywany przez doświadczonego chirurga stomatologicznego i poprzedzony odpowiednią diagnostyką. Mimo że wiąże się z większą ingerencją niż klasyczne usunięcie zęba, nowoczesne techniki oraz skuteczne znieczulenie sprawiają, że sam zabieg jest mało bolesny i dobrze kontrolowany.
Możliwe powikłania po dłutowaniu – takie jak infekcja, suchy zębodół, uszkodzenie sąsiednich struktur czy przedłużone gojenie – zdarzają się rzadko i zazwyczaj są skutecznie leczone po szybkim rozpoznaniu. Kluczowe znaczenie ma przestrzeganie zaleceń pozabiegowych oraz szybki kontakt z lekarzem w razie niepokojących objawów.
Warto pamiętać, że w wielu przypadkach dłutowanie jest najbezpieczniejszą i najskuteczniejszą metodą usunięcia zęba, której celem jest nie tylko eliminacja bólu, ale także ochrona otaczających tkanek.
Kiedy dłutowanie jest najlepszym rozwiązaniem?
Dłutowanie zęba to procedura zarezerwowana dla sytuacji, w których standardowa ekstrakcja okazuje się zbyt trudna lub ryzykowna. Dzięki możliwości kontrolowanego dostępu do kości i korzenia, zabieg ten pozwala usunąć ząb w sposób precyzyjny, bezpieczny i minimalnie traumatyczny dla tkanek. Choć rekonwalescencja może być dłuższa, odpowiednie przygotowanie i opieka pozabiegowa zapewniają dobre efekty i szybki powrót do pełnego komfortu.
Decyzję o konieczności dłutowania zawsze podejmuje lekarz na podstawie badań oraz indywidualnej oceny przypadku. Dzięki temu pacjent ma pewność, że wybrana metoda jest najkorzystniejsza i najbezpieczniejsza w jego sytuacji.
